Fili tarif edenler…

Hikâye bu ya;
Altı tane kör adamı bir filin yanına getirirler. Her birisini filin farklı bir yerine götürürler ve onlardan, elleriyle fili tutmalarını isterler.
Sonra da, tuttukları bu şeyin “neye benzediğini” tarif etmelerini söylerler.
Körlerden bir tanesi, filin kuyruğunu tutmuştur ve şöyle söyler:
“Fil bir halata benziyor.”
Bir diğeri, filin hortumunu tutmuştur ve şöyle söyler:
“Fil, iri bir yılana benziyor.”
Üçüncüsü, filin dişlerini tutmuştur ve şunları söyler:
“Fil, bir mızrağa benziyor.”
Dördüncü kör, filin gövdesini tutmuştur, o da şunu söyler:
“Fil, bir duvara benziyor.”
Beşinci kör, filin kulağını tutmuştur ve şöyle söyler:
“Fil, büyük bir yelpazeye benziyor.”
Altıncı kör ise, filin bacağını tutmuştur ve şunları söyler:
“Fil, bir ağaca benziyor.”
Herkes tuttuğu şeye ve bilgisine göre tarif eder ama hiç biri fil değildir.
…
Bir şeyleri tarif ve izah ederken ya da hüküm verirken hareket noktamız, tecrübelerimiz, birikimimiz ve algılarımızdır.
Kendi algıladığımız şeylere benzeterek anlatmaya ve tarif etmeye çalışırız.
Bu yüzden, olayları ve insanları doğru ya da doğruya en yakın şekilde tarif edip yorumlamamız hareket noktalarımızın gelişmişliği, çokluğu ve çeşitliliği ile doğrudan alakalıdır, diyebiliriz.
Birileri hakkında hüküm verirken sadece kendi bildiklerimiz ya da bildiğimizi sandığımız şeyleri merkeze alarak yaptığımız yanılma payı çok yüksektir.
Belki kısmen ama sınırlı bir isabet söz konusu olabilir, o da bize yeterli ve gerekli sonucu vermez. Dolayısıyla yine bütün hakkında yanılgı ve yanlış hüküm söz konusu olabilir.
Şöyle örneklendirebiliriz,
Kendisi hakkında herhangi bir bilgimiz olmayan bir kişinin sosyal medyadaki bir paylaşımına bakarak onun hakkın hüküm vermek, onun hakkında fikir beyan etmek de körlerin fili tarif etmesi gibi olur.
Bir yazar düşünün. Yıllarca köşesinde yazılar yazmakta. Bunları pek, hatta hiç okumayan birisi, yazarın bir yazısını ele alarak onun hakkında hüküm vermeye çalışması ne kadar hakkaniyetli olur.
Sosyal medyayı örnek verdik ya, bir kişi bir konu hakkında onlarca eleştirel paylaşım yapmıştır ama birinde övgü yapmıştır. Sırf bu övgüsüne bakarak onu terden yere vurmak ne kadar insaflı olur?
Yanlış olmasın. Eleştiri olsun hem de sonuna kadar. Kişileri hatalarından, yanlışlarından dolayı eleştirmek, onları doğru bildiğimize yönlendirmek elbette olmalı. Ama bunu yaparken kör, kısıtlı ve az bilgiyle değil, gerekli ve yeterli bilgiyle yapalım. Çünkü olumlu eleştiri, gelişmenin ve bir işi doğru yapmanın en önemli etkenlerinden biridir.
Bu arada şunu da söyleyelim. Bilgi ve algı eksikliğinden değil de bir konuyu maksatlı bir şekilde çarpıtanlara ve kendi amaçları doğrultusunda yanlış yönlendirenlere sözümüz olmaz. Onları kendi ateşleri ile baş başa bırakmak gerek.
Tabi, sırf kendisini ön plana çıkarmak, pazarlamak için birilerini eleştirme gafletine düşenleri de aynı sınıfa koymak gerek.
Defalarca dedik, ön yargılarımızdan sıyrılmamız, peşin hükümlü olmaktan kurtulmamız gerek.
Başka bir deyişle “insaflı” olmamız gerek.
Yoksa insaf ölçülerinin dışına çıkarak insanları üzmek, kırmak işten bile olmaz. İnsanları üzünce kendimiz de üzülürüz.
Sadece kendi algıladığımız şeylere benzeterek anlatmaya ve tarif etmeye çalışmanın bir şey hakkında hüküm vermeye yeterli olmayacağını unutmayalım yeter.
Allah bizleri algı, vicdan ve insaf körü etmesin.

ETİKETLER:

Sinan Temel

DİĞER YAZILARI #Adıyaman66yaşında Bu şehir hak ediyor… Dünyanın Ahvalini Soracak Olursanız… Ya odunum? Bölerek çözmek çare mi? Bir olay üç farklı algı Hayalimiz yeşil alan, gerçeğimiz beton bina Eskiler mi güzeldi, eskiden mi güzeldik? Bu bir halk sağlığı savaşıdır Tahta Bavul Cümle âlem? Bana anlattığın hikâyeyi sakın Padişaha anlatma! Gözün Aydın Adıyaman! Diyelim ki, Hizmetiçi Eğitim Enstitüsü… Tanıtım Günlerine dair… Kârda mıyız yoksa zararda mı? Gidişat hiç de iyi değil... Eskisaray Cami Çınarı bir simge aslında… Dünya Adıyamanlılar Günü İki dinle bir söyle Tereyağının hesabı Önce Mahalleyi kaybettik! Men Dakka Dukka! Keşke Hiç Olmasaydınız! Hz. Safvân b. Mu’attal (ra) Şehre karşı işlenen suçlar… Ulumoğlu Türküsü Elim bir olayın düşündürdükleri… Tecrübe ve hayâl… Kumdan kaleler… Havanda Su Dövmenin Adıyamancası… Her koyun kendi bacağından asılır Çocuklarımızın ayaklarına batan dikenler… Ne yapılırsa yapılsın olmuyor, tutmuyor işte... İlimizdeki Mermer Ocakları ve Bölgenin Ekosistemi 15 Temmuz üzerine… Bu da geçecek, tıpkı öncekiler gibi Çok çalışmamız gerek çook… Edebi dairesi Bize Benzeyip Bizden Olmayanlar Şehre duyarlı nesiller yetiştirmeliyiz Hımbıl gibi bir şey… Eşek anırdı abdest bozuldu Ölçü bozulmaya görsün… Memleket meselesi Yazık oluyor bu şehir’e Hiç oğlu hiçler… Çoğaldık sanıyoruz azaldıkça… Esas sorun, kurtarıcılardan kurtulamaması mı? Köpeğini İdam Eden Çoban Sahabe Hz. Safvan Kur’an ile Buluşturulmalı Adıyaman’da Nevruz Depremin Düşündürdükleri… Kan Emiciler Arayacaksan, şehrini gönlünde ara Yeter ki Efendilerin Canı Sıkılmasın(!) Hangi Balık? Ölçümüzü Yeniden Sorgulamaya Var mısınız? Bizi Doğrultacak İnsanlar Var mı? Hainlerin Değirmenine Su Taşıyanlardan Olmayalım Önce İnsan Olmayı Öğre(t/n)meliyiz Şehir Kültürü Üzerine Asıl Marifet Milli İradeye Sahip Çıkmak Halk Dans Edip Oynamaya Başladıysa! Didişmeden Didinmek Gerek Bu Utanç Bitmeli veya Yaşlı Evleri Sitesi Beraber Çalışabilmek Başarıdır İki Fotoğraf Karesinin Verdiği Mesaj Yaşananlardan Biz de mi Sorumluyuz? Çocuklarımız İnsan Olmayı İnsanlardan Öğrensin Çoğunluğun Yalnızlığı Yakası Dar Gömlek Gibiler Ne Kadar Adaletliyiz? Ah Şimdiki Aklım Olsa… Papa ve Moiz Kendi Memleketine Yabancı Olmak… Aborjinlik Yapalım Süreç Yönetimi ve Aptallık Kimin İşine Yarar? Muhalif Duruş Soba Borusu Şekere Boy Abdesti Aldıranlar Bir Fotoğrafın Hüznü Buyur Buradan Yak Ne Yapmak Lazım? IŞİD’li Adıyaman Kimin İşine Yarar? Körler Ülkesinde Şaşılar Kral Olur Kırılan İlk Cam İhmale Gelmez Memleket Meselesi Adıyaman’ı Tanı(t)mak II Zokayı Yut(tur)mak Saray Soytarısı Uyanık Terzi ya da Çıplak Kral Kulak Misafiri Muhabbeti Yön Verecekler Yönünü Şaşırırsa Eşeğin Gölgesi Adıyaman’ın Üzümle İmtihanı Tottik Meselesi İhtiyaca Binaen Bir Yazı Beş Maymun Hikayesi “Ben İyiyim, Kötü Olan Sensin” Önce Kendi Çizgini Uzat İlk Taşı Günahsız Olanınız Atsın! Ya Benim Odunum? “Ayağını Denk Al” Cahilliğin Çeşitleri Hemşehrilik Dayanışmadır Pis Kokular Geliyor Daha Kötüsü Kokuya Alışmaktır Şişeye Konup Denize Atılacak Yazı Postlara Bürünmüşler… Derviş Hırkası Giymiş Avcılar İnsan Kendine Yakışanı Yapar Çiftçinin Verdiği Ders Haram Olsun! Antika Tipler Dürüstlük Çiçeği Kimin Kimi Yiyeceğine Suyun Akışı Karar Verir Bacağından Asılan Koyunun Verdiği Ders Her Ağzı Olan Konuşmalı mı? Kral, Müneccim ve Eşek Ne Ekersen Onu Biçersin İğneyi Ahırda Aramak Gerekir Önemli Olan Güçlüyken Adil Olmak Maksat Sohbet Çay Bahane İtibar ve Karakter Say ki Sayılasın... Hızır’ı Beklerken Bakışımızın Açısını Belirleyen Unsurlar Adıyaman Görücüye Çıkıyor “Çakal” Sadece Bir Köprü Adı Değilmiş Adıyaman’da Sultan Kim? Adıyaman’ı Tanı/t/mak Zor Olanı Yapmak Öğrencileri Bekleyen Tehlike Sen Yılma Öğretmenim Boğa Bırakın İyiler İyi Kalsın Deve İle Fare Baki Kalan Eşeklik(!)… Risk Nedir? Körlerin Hikayesi Hesap Vermenin Dayanılmaz Hafifliği Memleketim ve Tepkisizlik Üzerine Projeler Kenti Adıyaman Yaşlanmak Bir Dağa Çıkmak Gibidir… Birlikte Ayrılık Seyret, Sus ve Dinle Beynimizdeki Zehir “Hardal Yedirme” Taktiği Dursun Çavuş Filmine Dair Düzeltilmesi Gereken İnsanlar Memleketimin Adını Silin Bu Kulüpten Padişaha Verilen Ders Makam Hırsı Doğum Günü Hediyesi Balıklar Ve Kuşlar Çizgiyi Aşmak Susturucu Takılmış Toplum Denetime Takılmayanlar “Mıh Çık” Sürprizlerle Dolu Şehir; Tokat Size Zahmet Olacak… Başka Şehirler Görmenin Zararları Ubuntu Cahil Cesareti… Bir Teşekkür, Bir Selam “Adıyaman Günleri” Başlıyor… Değerleri Yitirmeye Değer mi? Anmaktan Anlamaya… Harika Bir Memleketim Var Boyda Değil İcraatta Cüce Olanlar Esas Sorunumuz Zihniyet Bakın Bakalım Kimleri Göreceksiniz? Değer Vermek Üzerine Maymun İştahı Bir Öğretmenin Sitemi Haydi, Yeni Köprüler Kuralım Bir Vesile Daha… AKSEB Buluşmaları Farkı Fark Etmek Gönül Vermek Durduğumuz Yer “İyi Olmak” ama Kime Göre? Yine Bir Aralık, Yine Gönlüm Bulanık ''bizim mahalle'' Allah Islah Etsin “Marifet İltifata Tabidir” “Ağzı Olan Konuşuyor” “Büyüyünce Senin Gibi Olacağım” Hayırlı Yolculuklar Öküzlüğüne Bağışlayın! Basit Bir Tercih Arpa ve Saman Bana da mı Lolo? Her Şeyi En İyi Ben Bilirim! Her Deli Üstünü Başını Yırtmaz ki… Freni Nerede? Haddini Bilmek Toplumsal Güven… Toplumda Güven… Topluma Güven… İnsana Dair Notlar Övgü ve Yergi Ayağımı Sıkıyor! Adıyaman ve YGS Sonuçları Eşeklikten Kurtulma