Japonya'da, merkez üssünün Honşu adasının Sendai bölgesi olan 8.9 büyüklüğünde, son 140 yılın en büyük depremi meydana gelirken, beraberinde insana kıyameti hatırlatan tsunami yaşandı.
Bu büyük deprem öncesi 7.9 şiddetinde bir depremin yaşandığı, sonrasında ise bir çok artçı depremin yaşandığı bildirildi.
Televizyonlarda deprem sırasında çekilmiş görüntüleri izledik. İnsanların sanki bir deprem tatbikatındaymış gibi soğukkanlı ve bilinçli davranışlarına şahit olduk.
Depreme yüzlerce kilometre uzaklıktaki Tokyo’da tsunami etkili oldu. Araçlar, evler, gemiler denize sürüklendi. Çok yüksek katlı binaların sallanma anlarını izleyince “Allah korusun böyle bir deprem bizde olsa ne duruma düşerdik” diye düşünmeden edemedik.
Tsunaminin meydana geldiği bölgede bazı insanlar hayatlarını kaybetti. Telaffuzu bile insana zor gelen depremden çok insanlar, tsunamiden dolayı öldüler. Yani bu kadar şiddetli bir depremde, çok fazla sayıda ölen olmamıştır.
Allah, bütün insanlığı her türlü bela ve afetlerden korusun inşallah.
Bu tür musibetlerden dersler çıkarmamız gerekir. Ülke olarak, konu hakkında ne kadar eğitimliyiz, yapılarımız ne kadar depreme dayanıklı, Allah korusun böyle bir afete ne kadar hazırlıklıyız, kendimizi test etmemiz gerekir.
17 Ağustos 1999'da Marmara Bölgesi'nde meydana gelen 7.4 şiddetindeki depremde yaklaşık 20 bin vatandaşımız yaşamını yitirdi. Milyar dolarlarla milli servetimiz heba oldu. İnsanlar psikolojik olarak etkilendi.
1900 - 2000 yılları arasında Türkiye'de 160 kadar hasar oluşturan depremin meydana geldiği, bu depremlerde yaklaşık 600 bin binanın yıkıldığı veya ağır ölçekte hasar gördüğü, 100 bin kişinin ise hayatını kaybettiği belirtiliyor.
O halde “deprem” bizim için önemli bir konu. Her an kapımızı çalması muhtemel bu musibet için hazırlıklı olmamız gerekiyor.
Bireysel olarak düşündüğümde hazırlıklı olmadığımıza inanıyorum. Yaşadığım Samsat ilçesinde çatlak olmayan hiçbir ev göremezsiniz. Yeni depremden çıkmış gibi bir halleri var. İnsanlar buna rağmen oldukça rahatlar ve hayatlarını bu gerçekle devam ettirmektedirler.
Bayındırlık ve İskan Bakanı Mustafa Demir, Japonya'daki depremde ruhsatlı yapılmış binalarda çok fazla bir yıkımın olmadığını belirterek, “Japonlar yapıyorsa biz daha iyisini yaparız. Buna herkes inansın.” dedi.
Bakan Demir, 25. GAP Yüksek Kurulu toplantısına katılmak üzere geldiği Şanlıurfa'da yaptığı açıklamada, Japonya’daki depremin büyüklüğünden ziyade tsunaminin etkisinin ağır olduğuna dikkati çekip, ruhsatlı yapılmış binalarda bir yıkım olmadığını ifade ederek, “Japonlar yapıyorsa biz daha iyisini yaparız. Bizim uyguladığımız sistemlerin ana hedeflerinden bir tanesi de depreme ve afete dayanıklı, güvenli yapı yapmak” dedi.
Peki, niye yapmıyoruz. Neyi bekliyoruz daha iyisini yapmaya. Türkiye deprem korkusu ile yaşayan bir ülke. Bırakın vatandaşların evlerini, kamu kurum ve kuruluşların hizmet binaları ve kamu lojmanları ne kadar depreme dayanıklı.
500 yıl önce İstanbul'daki depremlerde tsunami olduğunu biliyoruz. Dünyanın mega kenti İstanbul, tıpkı Tokyo gibi tsunami tehdidi altında ve önemli bir deprem kuşağında yer alıyor.
Sayın Bakan’ın yapabiliriz dediği dayanıklı binaları yapmaya başlamalıyız artık. Okullarda çocuklara ciddi anlamda bir eğitim vermeliyiz. Vatandaşları bilinçlendirici çalışmalar yürütmeliyiz. Formalite planlar değil de, gerçekçi planlar hazırlamalıyız.
Bende inanıyorum. Japonlardan daha iyisini yapabiliriz ama yap-ma-yııızzzz…
Fahrettin ÇELİK