Son zamanlarda herkesin dilinde “ahlaki çöküntü” diye bir kavram dolanmaya başladı. Günümüzde doruk noktasına ulaşan teknolojinin de yoğun olarak kullanımı ile milletlerin diğer milletler üzerinde baskı kurma emelleri neticesinde, kendi kültürlerini başkalarına dayatma gayretleri sonucu maalesef toplumumuzda da bir ahlaki çöküntüden bahsetmemiz mümkün olabilecektir.
Özellikle televizyon, çeşitli neşriyatlar ve internet gibi iletişim araçlarının kullanımı ile kişide ahlakın yitirilmesi neticesinde telafisi mümkün olmayan toplumsal yaralar meydana gelmektedir.
Ahlak kavramının önemine dair aldığım bir e-postayı sizlerle paylaşmak istiyorum;
“Su, ateş ve ahlak arkadaş olmuşlar. Bir süre sonra bu arkadaşlar eğer bir birimizi kaybedersek nasıl tekrar buluşuruz diye düşünmüşler.
Su: “Nerede bir şırıltı duyarsanız oraya doğru gelin ben ordayım.” der.
Ateş: “Etrafınıza bakının, bir duman görürseniz ben orada olurum.” der.
Aynı soruya ahlak ise şu cevabı verir: “Beni kaybederseniz bir daha bulamazsınız.” der.”
Evet, ahlak öyle bir şey işte. Kaybedildi mi, bir daha bulunması çok zor.
Kötü ahlak, parçalanmış testiye benzer. Ne yamanır, ne de eskisi gibi çamur olur. Kötü ahlakın iyi ahlaka dönüşümü için kişinin büyük bir fermantasyondan geçmesi gerekiyor.
Kötü ahlak ümitsiz vaka mı sorusunun cevabını aramak için önce “ahlak” kelimesini irdeleyelim.
Güzel ahlak, en başta insaflı olmak, karşıdakinin hatasını görmemek, kötü niyetten kaçınmak, arkadaşlarının ayıp ve kusurlarıyla meşgul olmaktansa kendi nefsini düşünmek ve kendini kınamak; güler yüzlü olup, herkesle yumuşak konuşmaktır.
Gerektiğinde özür dilemesini bilmektir, güzel ahlak. Edepli konuşmak, gıybet ve iftira etmemek, emaneti korumak, helal ve haramı ayırt edebilmek, komşu ve arkadaşının haklarını gözetmek gibi davranışlar… bunları istediğimiz kadar çoğaltabiliriz.
Bu örneklerden yola çıkarak, kötü ahlak edinmiş bir insanın durumunu düşünecek olursak, acaba bu insanın tekrar güzel bir ahlaka kavuşması mümkün olabilir mi?
Hz. Muhammed (SAV) efendimiz bir hadislerinde: “Ben ancak güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim.” buyurmaktadır. O halde güzel ahlaka kavuşmanın yolu var, bu mümkün olabiliyor.
Ve kanımca çok da zor bir olay değil. Birincisi, iyi ahlaklı bir arkadaş grubu ile arkadaşlık etmek. Çünkü ‘üzüm üzüme baka baka kararır’ demiş atalarımız. Bizler çevremizdeki insanlarda neyi görürsek, onu yapmak bize doğru gelir. Arkadaşlarımız sürekli olarak hoş olmayan davranışları tekrar ettiğinde bu davranışlar bize normal gelir. İkincisi ise; ilim ve edep öğrenmeye azmetmek. Bu iki faktör esas alındıktan sonra insan fıtratında var olan iyi hasletler kendiliğinden gün yüzüne çıkacaktır zaten.
Sokrates: “Hiç kimse bilerek kötülük yapmaz.” demiş. Yani kötü bir davranışın temelinde ‘bilmemek’ yatar. Yapacağımız davranışın kötü olduğunu gerçekten bilirsek bu davranışı yapmayız. Nitekim Peygamber Efendimizin kötü davranışlar sergilememesinin nedeni gerçek bilgiye sahip olmasıdır.
Yine Sokrates: “Bilgi en yüce erdemdir.” demiş. Erdem: Ahlaksal olana yönelmektir. Yani bilen kişi ahlaki davranışlar içerisinde olur.
Yazımı yine Peygamber efendimizin bir hadisi şerifi ile noktalamak istiyorum: “Mallarınızla herkesi memnun edemezsiniz. Güler yüz, tatlı dil ve güzel ahlakla memnun etmeye çalışınız.”
Fahrettin Çelik